ابتدا باید بگم که سوییچ پرداخت Payment Switch و گیتوی سوییچ Gateway Switch دو اصطلاح یکسان هستند و معمولا بجای همدیگه استفاده میشن ولی براساس تجربه میتونم بگم که Gateway Switch بیشتر برای سیستم های استفاده کننده و دریافت کننده استفاده میشه در حالیکه Payment Switch همون نرم افزار واسط هست که عملیات پرداخت و تراکنش ها رو مدیریت میکنه.امروزه به دلیل اینکه هر دو سیستم دارای Api Gateway هایی مشترک هستند که اونهارو خیلی قوی تر کرده، این دوتا عبارت در هم آمیخته شدند و خیلی جاها یکی استفاده میشن و هر دو امکان تعریف قوانین پرداخت Payment Rules ها و تعریف انواع متدهای پرداخت و تعریف کارت های پرداخت همون EMV Card ها (همون کارت های بانکی خودمون یا ویزا کارت و مستر کارت و ...) رو میدن.
تفاوت Payment Gateway و Payment Switch
به زبان ساده تفاوتشونو بخوام بگم: Payment Gateway واسه اینه که شما بتونین برای بانک کارت بانکی صادر کنید و مشتریهاتون بتونن از این کارت برای خرید از طریق ATM و POS و Online Shopping استفاده کنند و Payment Switch برای ارتباط بین بانک های پذیرنده هست.
Payment Gateway یا همون Payment Switch چیست؟
کار اصلی پیمنت سوییچ اعتبارسنجی تراکنش ها بین خریدار Customers و فروشنده(پذیرنده )Merchant است. این تراکنش ها میتونن از طریق درگاه آنلاین باشن یا از طریق ترمینال های فیزیکی مثلا دستگاه POS که همه این روش ها از طریق کارت بانکی باید انجام بشن. قبلا این کار از طریق Payment Process ای که بانک ها داشتن انجام میشد ولی به مرور تعداد بانک ها و پردازش ها زیاد شد و به همین دلیل نیاز به یک لایه نرم افزار API جدیدی شد که این Payment Processor ها به اون لایه وصل بشن که این همون شروع Payment Gateway ها بود که اومد همه کارهای قبلیو با کیفیت بهتری انجام داد. کارهایی مثل اعتبارسنجی، ساخت و اعتبارسنجی توکن ها Token Authorization و Batch Process و clear کردن تراکنش ها، تعریف Rule های پرداخت و کلی کار دیگه.
مزایای اصلی داشتن Payment Switch چیاست؟
- تسهیل ارتباط بین Payment Provider های مختلف
- افزایش سرعت پردازش تراکنش ها
- افزایش امنیت اعتبارسنجی تراکنش ها
- افزایش بررسی ریسک نزدیک به 100%
- کاهش Failure تراکنش ها با درصد 99.9999
- داینامیک کردن مسیر Dynamic Routing پردازش ها برای مدیریت بهینه Transaction ها
- تعریف قوانین پرداخت Payment Rules روی تراکنش ها بصورت لحظه ای
- مانیتورینگ قوی تر تراکنش ها و اطمینان از safe بودن عملیات
- پشتیبانی از Currency های جدید و امکان تعریف نرخ های جدید برای سیستم های Multi-Currency
- امکان افزودن Payment Provider های جدید به سرعت
- امکان افزودن Payment Method و Payment Channel های جدید به سهولت و سریعا
- امکان افزودن قوانین تجاری Business Logic Rules در لحظه
- امکان هندل کردن ترکنش های زیاد و حذف نزدیک به 100% ای Downtime ها
- حذف خاموشی های سیستم براساس رفتار کاربران در منطقه جغرافیایی یا زمانی خاص Outages
- افزایش ارزش مالی و اعتباری برای موسسه مالی Revenue Increasing با ارائه سرویس مطمئن تر به مشتریان
- افزودن Provider ها با آسانی یک کلیک
- حذف هزینه های Integration با سیستم های مالی دیگر
- کاهش زمان Time to Market برای افزدن سرویس های جدید
- تست فرایندهای پرداخت Payment Process در لحظه
- تحلیل و آنالیز رفتار Payment ها و Benchmark لحظه ای آنها
- ارائه داشبورد مرکزی برای بررسی همه تراکنش ها و جستجوی و یافتن تراکنش ها از سراسر جهان در لحظه
- امکان دسته بندی Segmentation پرداخت ها و اعمال قوانین تجاری روی هر دسته
- امکان تعریف Block Rule ها برای تراکنش های غیرمجاز
- امکان ایجاد روش های مختلف پرداخت مثل ATM و کارت بانکی و POS
چرا نیاز به سوییچ بانکی Payment Switch داریم؟
سیستم های پرداختی که به مرور کاربراشون بیشتر میشن و اصلاحا High-Transaction میشن با قطعی هایی مواجه میشن که عملیات در اونها به درستی انجام نمیشه و این به دلیل سرعت سرور، یا میزان تراکنش در یک بازه زمانی خاص و یا یک منطقه جغرافیایی خاص و ... اتفاق میفته و البته غیرقابل اجتناب هم هست.از اینروز این سیستم ها باید یک ارتباط دائمی و همیشگی 24 در 7 با اندپوینت ها بتونن برقرار کنند مثلا با atm یا موبایل بانک و ...
در واقع هرچقدر روش های پرداخت و اندپوینت ها بیشتر بشه، این احتمال خطا و عدم پاسخگویی هم بیشتر میشه و این موضوع در نهایت باعث نارضایتی مشتری میشه و باعث ریزش مشتری ها خواهد شد.
و اینجا جاییه که سویچ بانکی وارد عمل میشه. مثلا فرض کنین همه دارن کارت به کارت میکنند و کسی کارت به حساب نمیکنه و کارت به کارت شلوغ میشه و در نهایت قطعی ممکنه اتفاق بیفته ولی سویچ بانکی میاد این وسط میشینه و خودش تراکنش هارو بین لاین های مختلف جابجا میکنه تا سیستم یکنواخت کار کنه و مشکلی پیش نیاد.
کار سویچ جابجا کردن مسیرعملیات تراکنش ها routing ، صحت آزمایی اونها Authentication – پردازش اونها process – ریسک سنجی risk و در نهایت انجام عملیات هست. برای عملیات مرکزی مختلفی از سوییچ ها استفاده میشه مثلا وقتی سویچ دارین میتونین fraud detection رو بگین با 100% تضمین میتونین انجام بدین یا اعمال قوانین روتینک پرداخت ها برای عملیات بانکی و بین بانکی رو در لحظه مشخص کنید.امنیت رو بالا میبره توی سیستم و کلی موضوع دیگه.
سوییچ میتونه کلی Rule و لاجیک تجاری قبول کنه و اونهارو هندل کنه مثلا سقف پرداخت عوض میشه و ... اینا همون رول ها هستند که هر موقع بخوان میشه عوضشون کرد.با داشتن سوییچ پرداخت حجم تراکنش هارو میتونن بالا ببرن و به مشتری روش های پرداخت مختلفو به راحتی ارائه کنند. اگه بانکی میخواد به مشتری کارت بانکی بده باید سوییچ صادر کننده داشته باشند. برای خرید آنلاین Online Shopping با استفاده از درگاه پرداخت خود بانک Payment Gateway و یا اینکه دستگاه POS به پذیرنده ها داده بشه و مشتریا کارت بکشن و یا دستگاه ATM. همه اینها با سوییچ پرداخت به خوبی هندل میشه.
پیاده سازی سوییچ بانکی یک ساختار n لایه داره و از الگوریتم های رمز نگاری و امنیتی خیلی بالایی باید استفاده کنه
سوییچ یه نرم افزار جداست که میتونی به بانگ های دیگه ازش ارائه سرویس کنی و بابت سرویس پول بگیری،اینجا میتونی مثل سرویس استریمیگن بهش نگاه کنی و یا بانک ها میتونن خدمات سوییچو جدا بخرن و با نرم افزار کوربانکینگ Core Banking ترکیبش کنن.
از لحاظ زمان معماری سوییچ نقش مهمی تو معماری نرم افزار داره، خیلی شرکت ها که کور بانگینگ دارن و بعدا میخوان سوییچ داشته باشند این فرآیند انتقال از روش سنتی به سویچ خیلی هزینه و زمان میبره ولی اگه همراه با نرم افزار بخرن فرق میکنه و بهتر خواهد بود.